Wat is een Mammoet?

De Wolharige Mammoet is familie van de olifant. Hij had heel veel haar om zich tegen de kou te beschermen tijdens de ijstijd. Hij was ongeveer 3 meter hoog. Mammoeten waren net als olifanten planteneters. Ongeveer 12.000 jaar geleden, na het einde van de laatste ijstijd, kregen mammoeten het steeds moeilijker. Hoewel mensen op mammoeten jaagden, is de mammoet waarschijnlijk niet door de mens uitgestorven. Door het warmere klimaat werd hun leefgebied steeds kleiner. Zo'n 4.000 jaar geleden zijn de laatste mammoeten, die toen al helemaal tot het noorden van Siberië waren teruggedrongen, uitgestorven. 

Impressie van een kudde mammoeten, CM Knight

Er zijn eigenlijk verschillende soorten mammoeten geweest. Wanneer we het bij ons hebben over 'de mammoet', bedoelen we meestal de 'Wolharige mammoet'. De wetenschappelijke naam van deze wolharige mammoet is 'Mammuthus primigenius'. Dit wil zoveel zeggen als 'de eerste mammoet', maar het was zeker niet de eerste soort mammoet die er bestaan heeft. Wetenschappers hebben deze zo genoemd omdat het de eerste was die ze beschreven hebben. Het was ook de meest wijd verspreide (ze kwam ook in Amerika en Azië voor) en meest talrijke soort. 

Andere mammoetensoorten die in Europa leefden, zijn onder meer de Zuidelijke mammoet ('M meridionalis') en de Steppemammoet ('M.trogontherii'). Deze laaste is waarschijnlijk de voorouder van de Wolharige mammoet. In Amerika leefden enkele erg grote mammoetensoorten, waarvan de bekendste misschien wel de Keizersmammoet was (M. imperator). Deze werd bijna 5 meter!

De ijstijd

In de afgelopen paar miljoen jaar zijn er regelmatig ijstijden geweest. In de ijstijden kwamen er op de noordpool en zuidpool hele grote ijskappen voor. In de op één na laatste ijstijd kwam het ijs ook in Nederland. Het ijs kwam toen tot aan de lijn Amsterdam-Utrecht-Nijmegen. Natuurlijk was het in Nederland toen erg koud, maar de dieren hebben zich daaraan aangepast door een dikke vacht te groeien. De poolkap is nooit zover zuidelijk als België gekomen, maar we merken er wel de invloed van de ijstijden doordat het landschap er bedekt is met een dikke laag löss. Dit is fijne grond die tijdens de ijstijden door de poolwind is aagevoerd. 

In de poolkappen was er heel veel water bevroren. Daarom was het waterpeil van de zee een heel stuk lager en was er in sommige zeeën geen water. De Noordzee lag bijna helemaal droog in de ijstijd, en waar nu de zeebodem is waren grote grasvlakten waarop kuddes mammoeten en andere dieren leefden. Daardoor vinden vissers nu vaak nog botten van mammoeten op de bodem van de Noordzee. Doordat sommige zeeën droog waren, kon de Wolharige Mammoet zich verspreiden in Noord-Amerika, Europa en Azië.

Mammoetkies uit de Noordzee (Foto Olof Moleman)

Zelf een mammoetfossiel vinden

Op sommige stranden in Nederland kan je zelf op zoek gaan naar fossiele beenderen uit de Ijstijd, waaronder die van Mammoeten. Dat kan op stranden die 'opgespoten' zijn. Dit wil zeggen dat het zand op het strand van elders is aangevoerd door boten en graafmachines. Soms heb je geluk, en zitten er fossiele beenderen en kiezen in dit zand. Met veel geluk kan je die fossielen dan vinden. 

Maar als je ze gaat zoeken, moet je weten dat het heel moeilijk is om mooie fossielen te vinden. Zelfs mensen die elke week naar zo'n strand gaan, vinden maar af en toe iets moois zoals een kies. Dus als je gaat is de kans groot dat je niets vindt. Maar zeg zelf, welke plek is beter voor een mooie strandwandeling dan een strand waar je misschien een fossiel kan vinden? 

Als je zelf eens op zo'n strand wil gaan zoeken, kijk dan eens op ons forum voor de laatste info over welke stranden iets kunnen opleveren.