Een zogenaamd 'levend fossiel' is een soort organisme dat als enige is overgebleven in z'n groep nadat nauw verwante soorten zijn uitgestorven. Daarnaast vertonen levende fossielen een sterke oppervlakkige gelijkenis met fossiele vertegenwoordigers, waardoor de illusie ontstaat dat ze maar weinig zijn geëvolueerd in de loop van de geologische geschiedenis. Het levend fossiel lijkt bijgevolg erg op de fossiele exemplaren van de soort, ook al kunnen er soms honderden miljoenen jaren tijd tussen zitten. Bekende levende fossielen zijn degenkrabben, de vis Coelacanth, longvissen, de Nautilus, de brachiopode Lingula, en diverse planten waaronder de wolfsklauwen en palmvarens. De term 'levend fossiel' is sterk gemediatiseerd en heeft een heel beperkte wetenschappelijke relevantie.